ارزیابی شهرستان های استان آذربایجان غربی در زمینه بهره مندی از شاخص های توسعه خدمات بهداشتی و درمانی

ارزیابی شهرستان های استان آذربایجان غربی در زمینه بهره مندی از شاخص های توسعه خدمات بهداشتی و درمانی     سیدمیثم موسوی [1] ، مینا انجم شعاع [2] *، قاسم رجبی واسوکلایی [3] ، [4] ، محمد عزتی اثر1، رامین وره زردی [5]   تاریخ دریافت 15/11/1393 تاریخ پذیرش 30/02/1394   چکیده   پیش زمینه و هدف: عدالت در توزیع امکانات و خدمات سلامت باهدف ارتقاء دسترسی و بهره مندی از خدمات بهداشت و درمان برای آحاد جامعه، صورت می گیرد. هدف از پژوهش حاضر، تحلیلی بر بهره مندی از شاخص های توسعه خدمات بهداشتی و درمانی در شهرستان های استان آذربایجان غربی بود.   مواد و روش ها: پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی است و شهرستان های استان آذربایجان غربی جامعه آماری پژوهش را شامل می شوند که بر اساس 15 شاخص رتبه بندی شده اند. داده ها به روش کتابخانه ای و از طریق مرکز آمار ایران جمع آوری شده است. شاخص های موردمطالعه با استفاده از مدل آنتروپی شانون وزن دهی شده و سپس با بهره گیری از سه روش امتیاز استانداردشده، تاکسونومی عددی و تاپسیس ( topsis )، به ارزیابی هر یک از شهرستان ها ازنظر میزان برخورداری از امکانات و خدمات پرداخته شد.   یافته ها: نتایج حاکی از آن است که شاخص های توسعه خدمات بهداشتی و درمانی در استان آذربایجان غربی به صورت متوازن توزیع نشده و اختلاف فاحشی بین شهرستان ها ازنظر توسعه خدمات سلامت مشاهده گردید. با توجه به نتایج به دست آمده از فن آنتروپی شانون، شاخص نسبت تعداد مراکز بهداشتی درمانی روستایی به ازای هر هزار نفر جمعیت به عنوان مهم ترین و شاخص نسبت تعداد آزمایشگاه به ازای هر هزار نفر جمعیت به عنوان کم اهمیت ترین شاخص معرفی گردید. بر اساس یافته های روش ترکیبی کپ لند نیز شهرستان های ارومیه و پیرانشهر به ترتیب برخوردارترین و محروم ترین شهرستان های استان آذربایجان غربی ازنظر شاخص های موردبررسی تشخیص داده شدند.   نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش، اختلاف زیادی بین شهرستان های استان آذربایجان غربی ازنظر بهره مندی از امکانات و خدمات سلامت وجود دارد؛ لذا به سیاست گذاران پیشنهاد می شود به منظور توزیع عادلانه امکانات و خدمات سلامت در برنامه ها، توجه ویژه ای در تخصیص منابع به مناطق محروم داشته باشند.   کلیدواژه ها: بهره مندی، شاخص های توسعه، بهداشتی و درمانی، آذربایجان غربی      مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره سیزدهم، شماره سوم، پی درپی 68، خرداد 1394، ص 245-234      آدرس مکاتبه: مرکز تحقیقات مدیریت ارائه خدمات سلامت، پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، ایران، تلفن: 03432263781   [1] گروه علوم مدیریت و اقتصاد بهداشت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.   [2] مرکز تحقیقات مدیریت ارائه خدمات سلامت، پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، ایران. (نویسنده مسئول)   [3] مرکز تحقیقات مدل سازی در سلامت، پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، ایران.   [4] گروه مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.   [5] گروه جغرافیا، دانشکده علوم پایه، دانشگاه پیام نور ابهر، زنجان، ایران.